Zgaduję, że będzie to rekordowo krótki wpis jak na standardy tego bloga.
Aproksymanta w normalnym języku oznacza po prostu zmienną “zastępczą” (proxy variable), która mierzy coś pośrednio (w przybliżeniu) w sytuacji, gdy nie istnieją statystyki opisujące dane zjawisko bezpośrednio (precyzyjnie). Przykładowo: szacując rozmiary uzbrojenia, będącego w posiadaniu amerykańskich obywateli na określonym terenie, badacze sięgają najczęściej po samobójstwa z broni palnej, wyliczone w stosunku do całkowitej puli udanych prób samobójczych (percent of suicides with guns, dalej PSG, albo inaczej firearm suicides divided by suicides, dalej FSS). Wybierają tę metodę, ponieważ nie dysponują wiarygodnymi i/lub kompletnymi informacjami sondażowymi na temat powszechności cywilnego oręża albo nie mają dostępu do oficjalnego bilansu legalnych transferów kupna-sprzedaży broni. Bolączka ta dotyczy z oczywistych względów wyłącznie tych jurysdykcji, gdzie broń palna nie podlega odgórnej, obowiązkowej rejestracji, zaś jej nabywcy nie muszą wyrabiać sobie licencji.
Decyzja o korzystaniu z “zamiennika” w postaci samobójstw wydaje się być logiczna: wyższy odsetek postrzeleń w okolicy sugeruje, że taki obszar zamieszkany jest przez większe grono indywidualnych właścicieli pistoletów, dubeltówek tudzież karabinów myśliwskich. Problem w tym, że PSG (FSS) sprawdza się tylko w analizach typu przekrojowego (cross-sectional research), czyli w badaniach porównujących wskaźniki przemocy pochodzące z wielu miejsc i z jednego, bardzo konkretnego punktu w czasie (np. z pojedynczego roku kalendarzowego), nie zdaje natomiast egzaminu w kontekście ewaluacji statystyk długofalowych (cross-temporal, time series, longitudinal research). Pomimo że eksperci od dawna zwracają uwagę na ten kluczowy fakt, jest to zazwyczaj pierwsza rzecz puszczana w niepamięć przez autorów. W konsekwencji niemal wszystkie artykuły naukowe, które znajdują dodatni związek między bronią a przestępczością w dłuższym ujęciu czasowym, są nieinterpretowalne z powodu użycia błędnej aproksymanty (zobacz moja krytyka tekstu Siegela, Rossa & Kinga).
