Federalne ustawodawstwo normujące kwestię “stref wolnych od broni” (tzw. Gun-Free Zones, w potocznym skrócie GFZ) Ameryka zawdzięcza Republikanom w tym sensie, że głosowania za ich ustanowieniem odbywały się zazwyczaj w trakcie kadencji republikańskiego prezydenta (naturalnie poparcie Demokratów dla tej legislacji było kategoryczne i absolutne). Za Busha Seniora najpierw przepchnięto nieszczęsną Gun-Free School Zones Act (zobacz więcej tu), a potem niejaki Donald J. Atwood, zastępca sekretarza obrony, wypuścił dyrektywę, nakazującą rozbrojenie praktycznie wszystkich pracowników cywilnych i wojskowych przebywających na terenie obiektów militarnych w USA. Nie trzeba się wielce doktoryzować z nauk społecznych ani legitymować dyplomem ukończenia kryminologii, aby zgadnąć, które cele najczęściej stają się areną egzekucji dokonywanych przez wielokrotnych morderców.
Motywacja zamachowców może być różna (sianie terroru, zemsta spowodowana nękaniem w szkole, pragnienie sławy, frustracja seksualna itd.), mogą być oni również emocjonalnie zżyci z danym miejscem, nie zmienia to jednak podstawowego faktu, że w ujęciu statystycznym i z perspektywy długoterminowej, licząc od końca lat 90. XX wieku, poza ośmioma wyjątkami [1], do wszystkich publicznych masakr niepowiązanych z działalnością stricte przestępczą (wojny o narkotyki, akcje odwetowe rywalizujących ze sobą gangów etc.), w których ginęły więcej niż cztery osoby (bez agresora) [2], dochodziło w lokalizacjach, gdzie obowiązywał prywatny, stanowy lub federalny zakaz noszenia broni [3]:
diagram po angielsku → link
Najnowszy raport FBI dotyczący ataków terrorystycznych, przeprowadzonych na terenie USA w okresie 1972-2015 przez działających indywidualnie napastników (lone-actor terrorist), tylko potwierdza tę szokująco oczywistą prawidłowość – niespełna 80 proc. uderzeń koncentrowało się na słabo chronionych obiektach bez żadnych fizycznych zabezpieczeń czy barier. Raptem w ośmiu sytuacjach terror ukierunkowany był na cele, które uznać można (przy zastosowaniu szerokich kryteriów oceny poziomu bezpieczeństwa) za “dobrze chronione” (chodzi o budynki z zamkami elektronicznymi na szyfr i/lub kartę zbliżeniową, punkty kontrolne z wartownikiem albo bramki z wykrywaczami metalu).
Poniżej uszeregowany z pominięciem chronologii katalog masowych morderstw (także spoza Stanów Zjednoczonych), istotnych w kontekście dyskusji o polityce gun-free zones. Są w tym zbiorze przypadki zamachów nieudanych, tj. zdarzeń z dobrze udokumentowaną interwencją uzbrojonego cywila (głównie właściciela licencji na noszenie broni ukrytej, ale okazjonalnie też policyjnego stróża dorabiającego do emerytury, ewentualnie żołnierza w rezerwie), który albo kompletnie zapobiegł rozlewowi krwi, albo zminimalizował liczbę rannych i zabitych. Będę je dodatkowo podkreślał czerwoną linią.
Brunswick, Georgia, rok 1915
Historycznie pierwsza publiczna strzelanina w XX-wiecznej Ameryce, którą badacze potrafią dobrze zidentyfikować (zobacz s. 25). Sprawcą był niejaki Monroe Phillips, lokalny biznesmen oraz handlarz nieruchomościami. Przegrawszy z kretesem serię procesów sądowych, winą za swoje życiowe porażki obarczył senatora, burmistrza i prominentnego adwokata o nazwisku Harry Dunwoody. Doprowadzony do wrzenia, Phillips chwycił za dwururkę i po zdmuchnięciu głowy pana polityka wyszedł na miasto, siekając na oślep do przechodniów. Łącznie zginęło sześć osób, a 30+ odniosły rany. I teraz najciekawsza rzecz: PIERWSZY MASOWY MORD W XX STULECIU Z UŻYCIEM BRONI PALNEJ ZOSTAŁ STŁUMIONY PRZEZ UZBROJONEGO CYWILA. Ofiar mogło być sporo więcej, gdyby nie przytomna reakcja prawnika, E. C. Buttsa. Draśnięty w nogę przelatującą kulą, pobiegł do sklepu z narzędziami, zakupił strzelbę, zakradł się na tyły apteki, w której przebywał morderca, i z pomocą jakiegoś młodzieńca z pistoletem zdołał trafić Monroe’a w nerki. Obrażenia okazały się śmiertelne.
Liceum Stoneman Douglas, Floryda, rok 2017
Szeryf Robert “Bob” Gualtieri, przewodniczący stanowej komisji, wyłonionej w celu ustalenia przyczyn oraz zbadania przebiegu masakry w ogólniaku w Parkland, po obejrzeniu nagrań z monitoringu powiedział dziennikarzom – i to bez owijania w bawełnę – że było WIELE OKAZJI do skasowania napastnika w trakcie strzelaniny. Problem w tym, że w budynku szkoły nie było wtedy ani jednej uzbrojonej osoby:
Gdyby na miejscu znajdował ktoś z bronią, mógłby to powstrzymać. Personel nauczycielski miał czas i możliwości do interwencji – pod warunkiem że posiadałby broń palną. [If he had somebody in there with a gun, they could have mitigated this. There were opportunities for staff to have intervened if they had been armed.]
W którymś momencie zamachowiec zrobił sobie nawet dłuższą przerwę na podpięcie nowego magazynka. Jedna z nauczycielek wykorzystała tę sytuację i zaprowadziła grupę nastolatków w inną, bezpieczniejszą strefę. Gwoli formalności przypomnę, iż na zewnątrz licealny kampus patrolowali funkcjonariusze biura szeryfa, lecz dostali przez radio rozkaz, aby nie wchodzić do środka. W okolicy przebywali także operatorzy SWAT, gotowi bezzwłocznie ruszyć z odsieczą – otrzymali jednak polecenie wycofania się. Za samowolkę i negatywne komentarze w social mediach na temat dowództwa zostali później karnie odsunięci od zespołu.
Strzelnica w Chorzowie, Polska, rok 2014
25-letni mieszkaniec Kielc przyszedł na strzelnicę jak każdy pospolity klient – wpisał się do księgi gości, zapłacił, wypożyczył broń i przez następne dwie godziny trenował strzelanie pod okiem emerytowanego gliniarza, równolegle odliczając minuty do ataku. Gdy pomieszczenie się wyludniło, odwrócił się do instruktora i kilkanaście razy nacisnął na spust, z zimną krwią zabijając mężczyznę, po czym zapakował do torby sześć egzemplarzy broni i ruszył w stronę wyjścia. Nietypowy odgłos wystrzałów zaalarmował dziewczynę w biurze. Kobieta sprawdziła monitoring i natychmiast wezwała szefa. Ten kazał jej uciekać i zadzwonić po pomoc, a sam stanął w drzwiach budynku i odpowiadał ogniem, ilekroć napastnik próbował opuścić obiekt. Po paru minutach chłopak stracił wolę walki i oddał się w ręce policji. Wszystko wskazuje na to, że przy użyciu skradzionej broni planował dokonać masakry w centrum handlowym:
Dramatyzmu całej sprawie przydaje fakt, że opisane zajście powinno się raczej rozpatrywać w kategoriach cudu niż normalnej, spodziewanej, rutynowej reakcji na zaistniałe zagrożenie – gospodarz był tamtego dnia nie tylko fizycznie obecny na miejscu zdarzenia (co należy uznać za fartowny zbieg okoliczności), ale również jako jedyny włodarz strzelnicy na Śląsku posiadał zezwolenie na broń palną do ochrony osobistej, które z trudem wyżebrał od decydentów z komendy wojewódzkiej (w tym aspekcie ciągle dominuje w Polsce reglamentacja uznaniowa i wszelkie decyzje orzekane są na niekorzyść petentów).
Restauracja Zona Caliente, Arlington, Teksas, rok 2017
Przy ciele zamachowca znaleziono dwie sztuki broni palnej i dwa noże. Mężczyzna szykował się do przetrzebienia biesiadników. Pytał ludzi, czy należą do meksykańskiej mafii albo czy są członkami kartelu. Zdążył zamordować menadżera restauracji, zanim zginął od kul “dobrego Samarytanina”, który wraz z żoną kończył obiad:
Ulica, środek dnia, Brownsburg, Indiana, rok 2020
Joshua Hayes wpadł nagle w psychotyczny amok, wyskoczył z samochodu i zaczął grzać do dwóch przypadkowych mężczyzn, pracujących na pobliskim cmentarzu. Jednego z nich zabił, po czym rzucił się w pościg za drugim, miotając kulami z pistoletu bez opamiętania. W końcu dopadł swoją ofiarę parę ulic dalej i chciał już rozwalić jej głowę, kiedy szyki pokrzyżował mu anonimowy obywatel z bronią. Odstrzelił dzikiego mordercę na miejscu. Policja: “Ofiara numer trzy nie tylko uratowała życie ofiary numer dwa, ale ocaliła potencjalnie wielu innych ludzi.”
Sklep z bronią i strzelnica Jefferson Gun Outlet, Metairie, Luizjana, rok 2021
Zaczęło się niepozornie. Nic nie zwiastowało tragedii. Obsługa poprosiła grzecznie Jamala Williamsa, by ten wyciągnął przedłużony magazynek z Glocka (na terenie sklepu obowiązywał zakaz noszenia załadowanej broni). Delikwent odmówił, sfiksował, po czym otworzył ogień do przebywających w środku ludzi, zabijając pracownika i przypadkową kobietę. Na szczęście klienci i instruktorzy też byli uzbrojeni – położyli trupem agresywnego psychopatę, zanim zdążył zamordować więcej niewinnych osób. Kobieta podająca się za matkę podejrzanego, niejaka Trudy Edwards, wypłakiwała się w social mediach, że jej kochany synek nie zrobił absolutnie nic złego:
Restauracja McDonald’s, Birmingham, Alabama, rok 2018
Kiedy kierownik fast foodu uchylił drzwi, aby wypuścić ostatnich gości (ojca z dwójką synów), do wnętrza przedostał się recydywista w kominiarce i dosłownie sekundę później rozpoczął ostrzeliwanie lokalu. Jego gwałtowne, irracjonalne zachowanie sugeruje, że motywem ataku była nie tylko napaść rozbójnicza, lecz także chęć zrobienia krzywdy przypadkowym osobom (wiadomo też, że sędzia cofnął mu wyrok w zawieszeniu, co oznaczało dla niego nieuchronny powrót za kratki). Szczęśliwie wychodzący mężczyzna sięgnął po broń i śmiertelnie ugodził furiata, odnosząc przy okazji niegroźne dla życia obrażenia.
Warsztat samochodowy, Rockledge, Floryda, rok 2017
Dwóch posiadaczy licencji na skryte noszenie broni krytycznie raniło niedoszłego kamikadze, który bez ostrzeżenia otworzył ogień do klientów i personelu firmy Schlenker Automotive. W strzelaninę z agresorem wdał się najpierw właściciel serwisu, lecz niebawem pośpieszył mu z odsieczą anonimowy pracownik. Szef policji zdradził na konferencji prasowej, że podejrzany miał przy sobie zapasowe magazynki do pistoletu i że nic nie łączyło go z warsztatem:
Impreza szkolna w parku, Titusville, Floryda, rok 2018
Napastnik zaatakował w miejscu, w którym bawiło się przeszło 150 dzieci. Natychmiast został powalony przez uzbrojonego cywila strzałem w głowę. Nikt inny fizycznie nie ucierpiał. Policja: We are extremely grateful that nobody else was injured in this incident. This suspect opened fire at a crowded public park, this could have been so much worse. (link)
Osiedle w Fort Smith, Arkansas, rok 2021
Cierpiący na zespół stresu pourazowego weteran zabił 87-letnią kobietę w jej mieszkaniu, a potem podziurawił z karabinu okoliczne budynki, chcąc w ten sposób wywabić na zewnątrz resztę sąsiadów z intencją przeprowadzenia na nich egzekucji. W tym momencie do akcji wkroczył “dobry Samarytanin” – chwycił za sztucer myśliwiski i powalił wannabe masowego mordercę (link). Lokalna społeczność obwołała go bohaterem, a mieszkańcy osiedla zrzucili się na pamiątkową tabliczkę na jego cześć (link).
Carmichael, Kalifornia, rok 2021
Wyposażony w broń palną i łom kierowca pickupa sterroryzował grupę przypadkowych ludzi na środku ulicy. W przypływie szału zdążył zamordować jedną osobę i zranić trzy inne, zanim spacyfikowała go lokatorka zaparkowanej nieopodal przyczepy kempingowej (link).
Firma Agrex Elevator, Superior, Nebraska, rok 2021
Zwolniony z etatu pracownik zakładów zbożowych otworzył ogień do swoich byłych kolegów i koleżanek. Dobra wiadomość jest taka, że nie zdołał się na dobre rozkręcić, bo zginął od kuli jednego z robotników, który pobiegł po strzelbę do biura (link). Policja twierdzi, że ów człowiek raczej na pewno ocalił resztę załogi (link).
Gabinet dentystyczny, Kingsport, Tennessee, rok 2019
Mężczyzna wtargnął do poczekalni, zastrzelił swoją żonę, po czym zaczął mierzyć z broni do znajdujących się w środku ludzi. Świadkiem zdarzenia był umówiony na wizytę pacjent, który błyskawicznie zareagował – wyciągnął rewolwer i unieszkodliwił mordercę. Szeryf hrabstwa Sullivan, Jeff Cassidy, nazwał interweniującego starszego pana bohaterem: w porę dostrzegł zagrożenie, podjął działania zgodne z prawem i, nie bacząc na niebezpieczeństwo, próbował zapobiec większemu nieszczęściu.
Restauracja Louie’s Grill & Bar, Oklahoma City, Oklahoma, rok 2018
Licencjonowany ochroniarz, pogrążony w urojeniach prześladowczych, zasypał gradem kul budynek restauracji. Przez frontowe okno trafił trzy losowe dziewczyny, żadnej jednak nie zabił. Nosił stopery do uszu i plastikowe okulary. Atak został przerwany przez dwóch cywilów (na zdjęciu) – żołnierza sił powietrznych w stanie spoczynku, który spacerował akurat z rodziną po okolicy, i ochroniarza z pobliskiego supermarketu (po prawej). Zaraz po usłyszeniu strzałów, obydwaj popędzili na parking do swoich samochodów po broń.
Baza armii amerykańskiej Fort Hood, Killeen, Teksas, rok 2009
Fort Hood jest placówką wojskową, gdzie teoretycznie nie powinno dojść do rzezi, skutkującej 13 ofiarami śmiertelnymi i 29 rannymi. Kompleks nie został wytypowany na oślep. Nidal Malik Hasan, służący w armii jako psychiatra, strzelał do bezbronnych żołnierzy oraz pracowników cywilnych przez ok. dziesięć minut – do momentu aż nie zjawiła się policja. Już po wszystkim wyszło na jaw, że przebywający w bazie personel miał zakaz przenoszenia broni palnej, która była składowana w oddzielnym pomieszczeniu w depozycie pod nadzorem komendanta żandarmerii wojskowej. Większość dzienników tradycyjnie przemilczała ten detal. Tymczasem generał Robert Cone oświadczył:
W Fort Hood nie nosimy broni – to jest nasz dom. [As a matter of practice, we do not carry weapons — this is our home.]
Kontraktowy specjalista wojskowy, Jerry Richard, którego szczęśliwie nie było wtedy w bazie, wyłożył kawa na ławę, co myśli:
Na misji jesteś gotowy na takie wypadki, a tutaj nie możesz się nawet bronić. [Overseas you are ready for it. But here you can’t even defend yourself.]
Małżonka jednego z postrzelonych żołnierzy, Mandy Foster, na pytanie CNN, co sądzi o tym, że jej mąż ma niebawem wyjechać do Afganistanu, odpowiedziała:
Tam przynajmniej jest bezpieczny i może użyć broni w razie zagrożenia. [At least he’s safe there and he can fire back, right?]
Kościół baptystów, Sutherland Springs, Teksas, rok 2017
Było.
Kościół Jezusa Chrystusa, Nashville, Tennessee, rok 2017
Było.
White Settlement, Teksas, rok 2019
Było.
Boiling Springs, Karolina Południowa, rok 2012
Było.
Kafeteria Luby’ego, Killeen, Teksas, rok 1991
Było.
Centrum handlowe Westgate Mall w Nairobi, Kenia, rok 2013
Było.
Osiedlowa impreza, Charleston, Wirginia Zachodnia, rok 2022
Przyjęcie urodzinowe, na którym bawi się kilkadziesiąt osób. Podjeżdża samochód, ze środka padają strzały z karabinka AR-15. Interweniuje kobieta, bez przeszkolenia policyjnego, i likwiduje zagrożenie, kładąc kres sytuacji, która mogła przerodzić się w masowy mord.
Centrum handlowe Greenwood Park Mall, Indiana, rok 2022
Napastnik uzbrojony w karabinek AR-15 wyszedł z toalety i od razu zaczął strzelać do klientów zgromadzonych w strefie gastronomicznej. Zdołał zabić troje ludzi, zanim padł od kuli cywila, 22-letniego Elisjsha Dickena, który był wtedy na zakupach z dziewczyną. Chłopak schował się za filarem i z odległości ~40 jardów (~36 metrów) oddał w kierunku agresora dziesięć strzałów z Glocka, z czego osiem dosięgnęło celu.
Walmart, Tumwater, Waszyngton, rok 2018
Pastor, ojciec piątki dzieci, zabija szaleńca, który postrzelił trzy osoby przed supermarketem.
Parking pod sklepem spożywczym, Tulsa, Oklahoma, rok 2020
Kobieta grzała do tłumu ludzi. NATYCHMIAST zareagował jeden z klientów: wyciągnął swoją broń i zabił napastniczkę. Policyjni detektywi przesłuchali faceta i puścili go wolno.
Uniwersytet Bacha Khan w prowincji Khyber Pakhtunkhwa, Pakistan, rok 2016
Czasami zdarzają się przypadki, gdy cywilny obrońca ginie w starciu z lepiej wyposażonym i bardziej zdeterminowanym przeciwnikiem. Tak było niedawno – 4 fanatycznych, talibańskich bojówkarzy zaatakowało uniwersytet w Pakistanie, mordując 22 osoby i raniąc kolejne 50+. Ich ofensywę wyhamował nauczyciel chemii, 27-letni Syed Hamid Husain, ściskając w dłoni kompaktowy pistolet. Dla porównania: oni mieli kamizelki kuloodporne, karabiny maszynowe i granaty. Ostatecznie mężczyzna poległ na korytarzu uczelni, ale jego poświęcenie nie poszło na marne – zdołał uratować wielu studentów, którzy, wykorzystając okazję, bunkrowali się w pokojach i skakali z okien. Jeden ze świadków strzelaniny zeznał potem, że terroryści stracili piętnaście minut na wymianę ognia z Syedem.
Świątynia Sikhów, Oak Creek, Wisconsin, rok 2012
Satwant Singh Kaleka, wymachując nieporadnie nożem do masła, w akcie desperacji wybiegł naprzeciwko neonazisty, uzbrojonego w Springfielda XD(M), stając się tym samym pierwszą ofiarą masakry w świątyni Sikhów. Jego śmierć – nazwana później w mediach “bohaterską” – spowolniła napastnika, co nie uchroniło jednak od kul sześciu innych osób.
Dlaczego kapłan miał przy sobie nóż kuchenny? Ponieważ noszenie broni palnej na terenie świątyni było zabronione, a pracownicy zachęcani do przestrzegania tego prawa:
Żadnej broni. Wszyscy wiedzą, że broń jest zabroniona w całej świątyni. [No guns allowed in the temple. Everyone knows that it’s not allowed, anywhere in the temple.]
Niektórzy spośród członków diaspory – szczególnie ci preferujący ceremonialne kirpany jako element stroju religijnego – zaczęli ostrożnie kwestionować sensowność restrykcji i rozważać zabieranie ze sobą także broni palnej.
Kino Century, Aurora, Kolorado, rok 2012
W okolicy czynnych było siedem kin, wyświetlających Mrocznego Rycerza w ramach seansów o północy, rozproszonych w odległości 3-20 minut jazdy od domu zabójcy, lecz tylko w jednym ustanowiono zakaz wnoszenia broni palnej – i do niego właśnie wtargnął James E. Holmes, masakrując dwanaście osób. W pamiętniku mordercy można przeczytać, iż najpierw planował on uderzyć w lotnisko, ale zorientowawszy się, jak dobrze chroniony jest terminal pasażerski, ostatecznie zaniechał pierwotnej koncepcji. I choć z lektury diariusza wynika, że Holmes nie traktował GFZ jako zmiennej decydującej o wyborze obiektu kinowego (bardziej liczyły się dla niego takie parametry miejsca jak położenie sali względem całości multipleksu, rozlokowanie wyjść i korytarzy ewakuacyjnych czy też możliwość łatwego zablokowania drzwi łańcuchem), to trudno polemizować z efektem końcowym jego działań – padło akurat na taki budynek, co do którego istniała największa pewność, że będą w nim bezbronni ludzie.
Centrum handlowe w pobliżu Happy Valley, Oregon, rok 2012
Gęsto zaludniony pasaż w Clackamas Town Center w szczycie gorączki przedświątecznych zakupów. Do środka wpada 22-letni Jacob Tyler Roberts w masce hokejowej, wyposażony w karabinek AR-15. Morduje dwie osoby, rani jedną, po czym zabija się z własnej broni.
Dlaczego rozjuszony psychopata w zatłoczonej galerii uśmierca ledwo dwoje ludzi? Bo na posterunku był Nick Meli, który skonfrontował się z szaleńcem. Gdy tylko spostrzegł, co się dzieje, schował się za filarem, wyciągnął pistolet i wycelował w zamaskowanego świra, ale na skutek zbyt dużego tłoku nie zdecydował się nacisnąć spustu. Roberts zauważył Nicka, lecz z powodu awarii mechanizmu ryglującego wstrzymał ogień i wycofał się na klatkę schodową. Ponieważ ponowne spotkanie oko w oko z uzbrojonym cywilem było dla niego nieopłacalne, to uporawszy się z defektem w karabinku, popełnił samobójstwo strzałem w głowę.
Pearl, Missisipi, rok 1997
16-letni Luke Woodham zabił matkę, wziął sztucer myśliwski ojca, upchał po kieszeniach tyle amunicji, ile się tylko dało, po czym wsiadł za kółko i zajechał pod mury ogólniaka (Pearl High School), gdzie zastrzelił dwie osoby (w tym swoją dawną dziewczynę) i zranił siedem innych. Ofiar mogło być bez porównania więcej, gdyby nie szybka reakcja wicedyrektora szkoły, Joela Myricka, eks żołnierza, który wybiegł z budynku po pistolet schowany w samochodzie.
Woodham strzelał i przeładowywał bez opamiętania. Kiedy usłyszał syreny radiowozów, rzucił się w kierunku pojazdu. Jak ustalono w trakcie śledztwa, chciał odwiedzić położoną niedaleko szkołę i dalej zabijać. Plany pokrzyżował mu Myrick – stanął twardo przy bramie wyjazdowej z parkingu i wycelował w przednią szybę wozu. Widząc lufę broni wymierzoną w swoją głowę, Woodham roztrzaskał samochód. Dyrektor natychmiast podbiegł do dzieciaka i trzymał go na muszce aż do przyjazdu policji.
San Ysidro, San Diego, Kalifornia, rok 1984
Punktualnie o godzinie szesnastej James Huberty, czterdziestoletni bezrobotny w wojskowych spodniach i czarnym trykocie, wszedł do restauracji McDonald’s i przez następne 77 minut zabijał stołujących się w środku klientów. Egzekucja w San Ysidro na zawsze zmieniła sposób działania policyjnych jednostek taktycznych.
Pierwszy zjawił się na wezwanie funkcjonariusz Miguel Rosario, kompletnie nieprzygotowany do interwencji, ze służbowym rewolwerem przy biodrze. Chwilę później przybyła kawaleria, jednakże na skutek obowiązujących wówczas regulacji, zabraniających policyjnym oddziałom uderzeniowym otwierać ogień bez zatwierdzenia ataku przez dowódcę, operatorzy SWAT stali bezczynnie przed restauracją i czekali na swojego pryncypała, który utknął gdzieś w korku po drodze. Dotarcie na miejsce rzezi zajęło mu dobre pół godziny. Gdy w końcu zajechał, było praktycznie po wszystkim. Czynnikiem utrudniającym działania była dodatkowo konstrukcja budynku. Terrorysta zajmował obiekt, który podczas budowy podwyższono o ponad metr na specjalnym wspornikowym murze biegnącym wzdłuż trzech stron baru. W konsekwencji ekipa ratunkowa dysponowała ograniczoną widocznością – w odróżnieniu od oprawcy, który miał idealny ogląd sytuacji na zewnątrz.
Huberty został ostatecznie zdjęty przez policyjnego snajpera. Zdążył zamordować 21 osób (w tym pięcioro dzieci), a zranić dziewiętnaście. Szaleniec skrupulatnie wybierał punkt na mapie: pierwotnie chciał uderzyć na poczcie, potem w supermarkecie. Teoretycznie w roku 1984 na terenie hrabstwa można było nosić ukrytą broń po otrzymaniu zezwolenia, realnie – uzyskanie kwitu graniczyło z cudem (San Diego to jurysdykcja typu no-issue).
Rynek miejski, Jerozolima, Izrael, rok 1984
Na istnienie tego zamachu w kronikach statystycznych zwrócił uwagę Amerykanom izraelski policjant i prof. kryminologii, Abraham Tennenbaum, na łamach “Baltimore Sun” (artykuł z 26 października 1991 roku) w kontekście masakry w teksańskim Killeen. Oto trzech uzbrojonych w karabiny maszynowe i granaty terrorystów otworzyło ogień do zgromadzonych na placu w Jerozolimie przechodniów. Zdołali śmiertelnie postrzelić tylko pojedynczą osobę. Zanim się rozkręcili, polegli od kul cywilów pod bronią. Jeden z ocalałych Arabów wspominał później, iż jego ekipa nie miała pojęcia, że Izraelczycy mogą publicznie nosić ukrytą broń. (Neutralizing the shooter after the first round of shooting could save a lot of innocent lives. A similar case happened a couple of years ago in Jerusalem. Three terrorists carrying automatic weapons and grenades attacked civilians crowded at the city’s densest junction. Only one person was killed, though many were injured. The small number of victims was explained by the quick response of civilians who used their personal handguns against the attackers.)
EDIT: “New York Times” pisał w 1984 roku o jednym zabitym terroryście – Israeli storekeepers and pedestrians pulled pistols, chased one of the terrorists and fatally wounded him. (link)
Blacksburg, Wirginia, rok 2007
W kwietniu 2007 roku Cho Seung-huim, wyposażony w pistolety Walthera P22 i Glocka 19, zastrzelił 32 osoby na terenie Politechniki i Uniwersytetu Stanowego Wirginii. Media ochrzciły tę egzekucję mianem “masakry w Virginia Tech”.
Niecały rok wcześniej Christopher Gilbert, republikański deputowany do stanowej legislatury, przedłożył w parlamencie projekt ustawy, zabraniający publicznym uczelniom zakazywania studentom wnoszenia broni na teren kampusu uniwersyteckiego. Władze VT oprotestowały inicjatywę, która wkrótce potem przepadła w głosowaniu. Ich rzecznik prasowy, Larry Hincker, z ulgą przyjął wiadomość o kasacji uchwały:
Społeczność akademicka docenia działania władz uczelni. Pomogą one przebywającym na terenie uniwersytetu rodzicom, studentom, pracownikom oraz gościom czuć się bezpiecznie. [The university community is appreciative of the General Assembly’s actions because this will help parents, students, faculty and visitors feel safe on our campus.]
Cho Seung-huim nie szukał nikogo konkretnego – po prostu wędrował korytarzami i strzelał. Oprócz studentów, wśród zabitych znaleźli się także wykładowcy. Jak relacjonowały media, “wyjątkowym poświęceniem” wykazał się pochodzący z Rumunii profesor Liviu Librescu, który własnym ciałem zablokował wejście do auli wykładowej, aby studenci mogli uciec przez okna. Napastnik ustrzelił go w końcu przez zamknięte drzwi. Wyczyn starszego pana upamiętniły wszystkie światowe serwisy informacyjne i agencje prasowe. Niestety na terenie Uniwersytetu obowiązywał całkowity zakaz posiadania, noszenia i przechowywania broni palnej – zarówno przez studentów, gości z zewnątrz, jak i etatowych pracowników, dlatego rumuński inżynier jedyne, co mógł zrobić, to w akcie desperacji zatarasować drzwi; użycie broni w celu zabicia psychopaty nie wchodziło w rachubę.
Miami, Floryda, rok 1982
Na godzinę przed strzelaniną Carl Robert Brown, żołnierz amerykańskiej marynarki wojennej zwolniony ze służby z honorami, w cywilu nauczyciel historii, odwiedził swojego 10-letniego syna i zapytał, czy nie zechciałby on dołączyć do tatusia, który tamtego ranka zamierzał zabić wielu ludzi, a przejażdżkę po mieście zakończyć wizytą w liceum Hialeah Junior. Nie wiemy, jak zareagował dzieciak, niemniej w ostatnią podróż Brown udał się samotnie.
Około godziny jedenastej czasu lokalnego podjechał na rowerze pod sklep spawalniczy Boba Moore’a ze zwieszoną z pleców na pasku strzelbą. Niemal natychmiast po wejściu do środka zaczął strzelać. W sumie zabił osiem osób, zranił zaś trzy, które jakimś cudem zdołały wybiec ze sklepu na ulicę i uniknąć kolejnych kul. Nikt nie stawiał oporu ani nie odpowiedział ogniem. Brown spokojnie przeładował strzelbę, wyszedł z budynku, wsiadł na rower i popedałował w stronę ogólniaka, gdzie planował dokończyć dzieła zniszczenia. Świadkowie wspominali, że jak na kogoś, kto przed chwilą dokonał masowego mordu, wyglądał na rozluźnionego.
Na nieszczęście dla Browna o egzekucji usłyszał Mark Kram, pracownik pobliskiego sklepu z narzędziami. Nie zastanawiał się długo: chwycił rewolwer, wskoczył do auta i ruszył w pogoń za mordercą. Po drodze zdążył jeszcze zgarnąć z ulicy kumpla, Ernesta Hammetta. Obydwaj dopadli Browna sześć przecznic dalej, niedaleko portu lotniczego Miami. Zgodnie z tym, co później zeznał Kram, najpierw oddał strzał ostrzegawczy w kierunku zabójcy – tyle że zamiast ostrzec, pocisk trafił go w plecy. Rozjuszony wojak nawrócił rowerem i wymierzył strzelbę w swoich prześladowców, lecz oni byli szybsi: wbiegli na niego, wpychając z całym impetem na betonowy słup. Brown zwalił się z roweru i po chwili umarł. W kieszeniach miał pozostawione dwadzieścia nabojów.
Kenilworth, przedmieścia Kapsztadu, RPA, rok 1993
Do kościoła pod wezwaniem św. Jakuba wparowało czterech żołnierzy z militarnego skrzydła Kongresu Panafrykańskiego, zaopatrzonych w broń maszynową (karabiny R4 używane przez siły zbrojne RPA) i ręczne granaty M26. Ich celem była eksterminacja jak największej liczby zgromadzonych w środku wiernych, a znajdowało się tam wtedy prawie tysiąc czterystu ludzi. Żeby dopełnić dzieła zniszczenia, zamierzali obrzucić gmach kościoła koktajlami Mołotowa i spalić budynek na popiół. Ostatecznie zabili 11 osób, ranili 58, po czym… uciekli w popłochu.
Powodem pośpiesznego odwrotu zamachowców był misjonarz, Charl van Wyk, który sięgnął po rewolwer i ugodził jednego z napastników. Wystarczyło kilka nieszczególnie precyzyjnych strzałów z drugiej strony, by odwrócić bieg wypadków i pokrzyżować plany morderców. Jeden strzał jest czasami tym, co robi różnicę między życiem a śmiercią.
Skromny misjonarz opublikował książkę upamiętniającą tamte wydarzenia – “Shooting Back”; nieco wcześniej w 2004 roku założył organizację działającą na rzecz upowszechnienia broni palnej wśród cywilów w RPA (Gun Owners of South Africa/GOSA):
National Shooting Club w Santa Clara, Kalifornia, rok 1999
Zegar wskazywał dwunastą w południe, gdy ubrany na czarno Richard Gable Stevens, lat 21, po raz pierwszy przekroczył próg strzelnicy w Santa Clara. Spędził kwadrans rozglądając się za bronią, którą mógłby wypożyczyć. Jego uwagę przykuł jeden konkretny egzemplarz – Colt Sporter w kalibrze 9 mm z 32-nabojowym magazynkiem. Obejrzawszy karabinek, wręczył go obsłudze, po czym wyszedł bez słowa.
Wrócił jeszcze tego samego dnia, pod wieczór, gdy ostatni pracownicy zamykali już strzelnicę i przylegający do niej sklep. Wypożyczył Colta Sportera, zapłacił za dwa pudełka amunicji i poinformowany przez personel, że do zamknięcia pozostało niewiele ponad pół godziny, udał się na stanowisko strzeleckie. Oprócz niego wewnątrz znajdowały się trzy osoby – kasjerka, sprzątacz oraz młody instruktor z ukrytym w kaburze pod koszulą Glockiem. Stevens spytał ich, czy są uzbrojeni. Gdy zaprzeczyli, ruchem broni wskazał na drzwi wyjściowe na parking przed budynkiem. Szedł tyłem w taki sposób, żeby przez cały czas mieć na celowniku trójkę zakładników. Mężczyzna z Glockiem ustawił się na przedzie.
Skręcili za róg. W tym momencie Stevens ujawnił swoje zamiary, oznajmiając bez emocji, że wszystkich zabije. Kiedy na sekundę obejrzał się za siebie, instruktor błyskawicznie chwycił pistolet i wygarnął do niego dwukrotnie, trafiając w ramię i pierś. Niedoszły morderca runął na glebę i w takiej pozycji doczekał do przyjazdu policji.
Stevens planował kontynuować zabijanie w innym miejscu. W zarejestrowanym na niego samochodzie zaparkowanym nieopodal strzelnicy policja znalazła szczegółowy grafik dnia. Po wrzuceniu ciał pracowników do kontenera na śmieci, jego następnym celem miał być klub nocny The Usual, gdzie swego czasu pracował jako wykidajło.
Relacja z wydarzeń w formie wspomnień nieustraszonego cywila do poczytania tu.
Salt Lake City, Utah, rok 2012
News, który oczywiście nie przedostał się do ogólnokrajowych dzienników; puścili go tylko w regionalnych. Krótko – jakiś wariat wszedł do spożywczaka, zakupił nóż i dosłownie po chwili zaczął atakować przypadkowych klientów, dźgając ich bez opamiętania. Dwie osoby zostały ciężko ranne – jedna w klatkę piersiową, druga w głowę. Zanim psychol dopadł do kolejnej, atak powstrzymał anonimowy cywil. Wyciągnął broń i wymierzył w furiata, ostrzegając, że jeśli nie odłoży noża, zabije go. Delikwent posłuchał. W tym momencie pozostali statyści dopadli do niego i unieruchomili mu ręce.
Szkoła The Mercaz HaRav, Jerozolima, Izrael, rok 2008
Alaa Abu Dhein, Palestyńczyk, lat 26, działał sam. Wszedł do budynku szkoły niosąc pudło, w którym schował samoczynną wersję AK-47 i zapas magazynków. Szacuje się, że w ciągu 20 minut wystrzelił 500-600 nabojów, zabijając osiem osób i raniąc 11. Zginął od kul Yitzchaka Dadona, cywila, studenta, który wybiegł z uczelni, wspiął się na dach sąsiedniego budynku i dwoma precyzyjnymi strzałami ze swojego prywatnego karabinu zdjął napastnika:
Wyłonił się z biblioteki, siekając na wszystkie strony z automatu. Gdy zbliżył się do wyjścia, strzeliłem mu dwa razy w głowę. [He came out of the library spraying automatic fire… the terrorist came to the entrance and I shot him twice in the head.]
Uniwersytet Teksański, Austin, rok 1966
Latem roku 1966 w krótkim odstępie czasu odnotowano na terenie USA wybuchy przemocy, które na zawsze zapisały się w zbiorowej świadomości Amerykanów. Najpierw Richard Speck zasztyletował osiem studentek pielęgniarstwa w internacie w południowej części Chicago, a dwa tygodnie później Charles Joseph Whitman wspiął się na wieżę zegarową Uniwersytetu Teksańskiego w Austin i odstrzelił czternaście osób za pomocą powtarzalnego Remingtona 700 z zamontowanym celownikiem optycznym (wcześniej w domu zadźgał jeszcze matkę i żonę). Zginął od kuli policjanta, Houstona McCoya.
O czym się często zapomina, snując narrację o tej konkretnej masakrze, to fakt, że oprócz gliniarzy, którzy wbiegli na 28. piętro wieży uniwersyteckiej, wśród interweniujących był także cywil, Allen Crum. W młodości służył w armii, w siłach powietrznych, jako operator karabinu maszynowego, przy czym nigdy w życiu nie wystrzelił ani jednego naboju. W dniu jatki Crum był czterdziestoletnim pracownikiem pobliskiej księgarni należącej do UT Austin, wyglądał jak dorabiający do emerytury ochroniarz supermarketu – nadwaga, łysina, twarz niepodobna do nikogo. Ostatecznie jednak to on tamtego feralnego popołudnia pomagał policji oczyszczać chodnik ze spanikowanych przechodniów, to on uratował życie młodego chłopca, wreszcie – to on chwycił za karabin i ruszył razem z funkcjonariuszami na szczyt wieży ubić Whitmana (w latach 60. XX wieku teksańska policja nie dysponowała regularnymi oddziałami SWAT). Co warte podkreślenia, Crum nie był jedynym członkiem społeczności aktywnie partycypującym w neutralizacji zagrożenia.
Ramiro “Ray” Martinez, jeden z trójki gliniarzy brawurowo szturmujących wieżę, podziękował później ludności cywilnej za wsparcie ogniowe. W swojej autobiografii “They Call Me Ranger Ray” pisał o ogromnym szacunku, jakim darzy przechodniów, którzy sięgnęli wtedy po broń i prując ołowiem w kierunku mordercy maksymalnie utrudnili mu celowanie:
Do teraz ubolewam, że rola zwykłych obywateli, którzy chwycili za karabiny myśliwskie, ciągle nie została należycie udokumentowana. Miasto Austin i cały stan Teksas powinni być im dozgonnie wdzięczni, gdyż tamtego dnia ocalili wiele ludzkich istnień. Snajper czynił niemałe spustoszenia, kiedy mógł strzelać bez przeszkód, ale jak tylko do akcji wkroczyli uzbrojeni cywile, zmuszony był szukać osłony, co ograniczało mu widoczność. Jeszcze raz dziękuję wszystkim cywilom za to, że ułatwili mi pracę.
[I was and am still upset that more recognition has not been given to the citizens who pulled out their hunting rifles and returned the sniper’s fire. The City of Austin and the State of Texas should be forever thankful and grateful to them because of the many lives they saved that day. The sniper did a lot of damage when he could fire freely, but when the armed citizens began to return fire the sniper had to take cover. He had to shoot out of the rainspouts and that limited his targets. I am grateful to the citizens because they made my job easier.]
Wydawana na Uniwersytecie Teksańskim gazeta studencka “The Daily Texan” w czterdziestą rocznicę wydarzeń z Austin opublikowała artykuł ze wspomnieniami uczestników strzelaniny (niestety, nie mogę zlokalizować źródła). Jedną z moich ulubionych historii była opowieść o profesorze, który bez przerwy grzał w stronę Whitmana z okna swojego gabinetu, podczas gdy inni pracownicy uczelni ładowali mu amunicję do karabinu. W zegarze na szczycie wieży było tyle dziur po kulach, że musieli później wymienić całą konstrukcję. Whitman większość swoich ofiar trafił w pierwszych kilku minutach od rozpoczęcia masakry, kiedy nikt w okolicy nie miał jeszcze bladego pojęcia, co się dzieje.
Washington Navy Yard, Waszyngton DC, rok 2013
Drugi kompleks wojskowy na tej liście. Jakiś czas temu dyrektor FBI, James Comey, ujawnił szczegóły, rzucające nieco więcej światła na przebieg wydarzeń w budynku dawnej stoczni marynarki wojennej.
Aaron Alexis bardzo dobrze znał rozkład pomieszczeń w gmachu 197, a co najważniejsze – potrafił przewidzieć, ilu strażników pod bronią może napotkać po drodze. Wrześniowa zbrodnia nie była jego pierwszą wyprawą do centrum administracyjnym marynarki. Wcześniej wykonywał tam zlecenia dla jednego z kontrahentów, zajmując się konserwacją wewnętrznej sieci komputerowej bazy, miał zatem mnóstwo czasu na rekonesans oraz zaplanowanie ataku (Before Monday, Alexis had been working on a server refresh project in Building 197, and that would require movement and access throughout the building).
Na teren placówki wjechał prywatnym samochodem po uprzednim okazaniu przepustki. Przez ramię zawiesił sobie torbę sportową, w której ukrył rozłożoną na części strzelbę ze spiłowaną kolbą (Remington 870). W łazience poskładał broń i bez zbędnej zwłoki rozpoczął strzelaninę. Walił na oślep w tym sensie, że nie był zainteresowany żadną konkretną grupą osób. Comey powiedział, że Alexis po prostu “wędrował korytarzami, polując na ludzi” (He was wandering the halls and hunting people to shoot).
Konfrontacja w Navy Yard bezlitośnie obnażyła jałowość niektórych propozycji wysuwanych przez zwolenników NRA, zwłaszcza tych dotyczących rozstawiania wszędzie umundurowanej ochrony. W pewnym momencie zamachowiec natknął się bowiem na ochroniarza, Richarda Ridgella (emerytowany policjant z osiemnastoletnim stażem). Ridgell jako jeden z niewielu pracowników Navy Yard miał pozwolenie na noszenie broni palnej w obrębie gmachu, o czym Aaron Alexis doskonale wiedział. Zabiwszy strażnika, zabrał mu Berettę razem z zapasową amunicją i gdy wystrzelił ostatną brenekę z Remingtona, kontynuował “polowanie” przy użyciu zdobycznego pistoletu.
Media donosiły również, że zaskakująco szybko pojawił się oddział SWAT w pełnej gotowości bojowej, ale nie wkroczył do akcji, bo dostał rozkaz wycofania się z miejsca zdarzenia:
Myślę, że nie będzie przesadą, jeśli powiem, iż mogliśmy uratować parę osób więcej, gdyby zezwolono nam na interwencję. [I don’t think it’s a far stretch to say that some lives may have been saved if we were allowed to intervene.]
Nie obyło się też bez tradycyjnych manipulacji. Zanim poddano go edycji, oryginalny paragraf z reportażu “Daily Mail” wyskakiwał w rozmaitych relacjach medialnych i kopiowany był przez blogerów. Niebawem został jednak zredagowany i w rezultacie z finalnego tekstu powycinano wszystkie nacechowane pozytywnie fragmenty o broni palnej:
Na zakończenie krótki wywiad z ojcem jednego z żołnierzy, który w dniu strzelaniny przebywał w Navy Yard na służbie:
Mój syn był wczoraj w koszarach na terenie stoczni. Żołnierze mieli przy sobie broń, ale bez amunicji. “Byliśmy szkoleni pod kątem podobnych sytuacji” – podkreślali. “Gdybyśmy mieli załadowaną broń, wyczyścilibyśmy budynek. Do tego czasu zginęły trzy osoby. Mogliśmy uratować resztę.”
Podsumowując: żołnierze gotowi do akcji po usłyszeniu pierwszych wystrzałów – rozbrojeni, pracownicy cywilni gotowi do odstrzelenia zabójcy – rozbrojeni, oddział SWAT przyjeżdża, po czym dostaje polecenie wycofania się. Ale wiadomo – broń to zło.
Szpital Miłosierdzi, Darby, Pensylwania, rok 2014
Było.
Dzielnica Logan Square, Chicago, Illinois, rok 2015
Brawurowy kierowca Ubera wyciąga broń i sześciokrotnie otwiera ogień w stronę mężczyzny, ostrzeliwującego przechodniów idących chodnikiem. Zero ofiar po stronie cywilów, napastnik zostaje poważnie ranny, jedna z kul grzęźnie w dolnych partiach jego pleców.
Dzielnica West Pullman, Chicago, Illinois, rok 2014
Żołnierz na przepustce powala dwoma strzałami z pistoletu wściekłego typa atakującego ludzi wychodzących z imprezy. Jedna kobieta zostaje niegroźnie ranna.
Sklep z alkoholem Magnet Bottle Shop, Rockdale, Georgia, rok 2015
Wariat wpada do monopolowego i zabija właściciela oraz jednego z klientów. Inny klient sięga po broń i odpowiada ogniem, zmuszając mordercę do ucieczki. Zapoznawszy się z nagraniem z kamer, policja nie ma wątpliwości, że uzbrojony cywil zapobiegł pełnoskalowej masakrze. Na konferencji prasowej szeryf hrabstwa, Eric Levett, mówi:
Uważam, że gdyby pan Scott nie wyciągnął broni i nie strzelił do podejrzanego, mielibyśmy więcej ofiar. Napastnik nie troszczył się zbytnio o to, do kogo celuje tak długo, dopóki ktoś nie wycelował w niego. W moim odczuciu pan Scott ocalił innych ludzi przebywających akurat w tym sklepie.
[I believe that if Mr. Scott did not return fire at the suspect then more of those customers would have hit by a gun. It didn’t appear that he cared who he shot or where he was shooting until someone was shooting back at him. So in my opinion he saved other lives in that store.]
Filadelfia, Pensylwania, rok 2015
Awantura w salonie fryzjerskim – rozlegają się odgłosy wystrzałów. Jeden z przechodniów reaguje i wchodzi do środka z prywatną bronią w pogotowiu. Przewidując rozwój wypadków, strzela furiatowi w klatkę piersiową, po czym zgłasza się na komisariat. Wedle opinii kapitana policji, Franka Llewellyna, swoją postawą mężczyzna udaremnił masowy mord:
Osoba, która ruszyła z pomocą, nosiła broń legalnie, zareagowała na zagrożenie i, jak sądzę, uratowała wielu ludzi. [The person who responded was a legal firearm permit carrier. He responded and I guess he saved a lot of people in there.]
____________________
[1] Do tych wyjątków zaliczają się na przykład: rozstrzelanie członków Gwardii Narodowej w barze śniadaniowym w Carson City (Nevada, 2011), usiłowanie zabójstwa kongresmenki Gabrielle Giffords na wiecu politycznym w Tuscon (Arizona, 2011) czy seria ataków w wykonaniu kierowcy Ubera w hrabstwie Kalamazoo (Michigan, 2016). Kompletna lista do podejrzenia tu → link.
[2] Standardowa definicja masowego mordu w miejscu publicznym, wypracowana przez FBI w latach 70. XX wieku, zobacz → link (Generally, mass murder was described as a number of murders [four or more] occurring during the same incident, with no distinctive time period between the murders. These events typically involved a single location, where the killer murdered a number of victims in an ongoing incident). W innym dokumencie FBI wyraźnie precyzuje, jakie incydenty wyklucza ze zbioru strzelanin: (…) shootings that resulted from gang or drug violence – pervasive, long-tracked, criminal acts were not included.
[3] Jak nietrudno się domyślić, pracownicy Szkoły Zdrowia Publicznego Bloomberga, zlokalizowanej przy Uniwersytecie Johnsa Hopkinsa w Baltimore, nie zgadzają się z tym twierdzeniem. Ich zdaniem, do ~90 proc. masakr dochodzi w strefach, gdzie noszenie broni palnej jest dozwolone (s. 2). Skąd bierze się ta rażąca dywergencja?
Po pierwsze, raport przygotowany przez JHSPH nawiązuje obszernie do zawartości chronologicznie wcześniejszej publikacji sporządzonej przez inną organizację Bloomberga – Everytown for Gun Safety. Broszura EGS została poddana skrupulatnej krytyce (case by case → link) przez Johna Lotta. Jej autorzy do puli masowych strzelanin zaliczyli morderstwa dokonywane w domach na członkach rodziny. Jakim cudem teren domu zyskuje nagle status miejsca publicznego – tego analitycy opłacani przez nowojorskiego burmistrza-miliardera nie raczyli wyjaśnić.
Rozróżnienie to jest o tyle kluczowe, że wyraźnie separuje otwartą sferę publiczną od tragedii rozgrywających się w ograniczonej przestrzeni prywatnej. Żeby zabić współmałżonka wraz z potomstwem, nie potrzeba wcale broni palnej (z powodu hałasu, który generuje, może ona wręcz utrudniać sfinalizowanie przestępstwa). Przytaczając z pamięci: w roku 2009 odkryto największe masowe morderstwo w powojennej historii stanu Georgia: siedmioro dorosłych i jedna nieletnia zostało zatłuczonych na śmierć podczas snu przy pomocy tępego przedmiotu; łącznie na ciałach ofiar zidentyfikowano 220 ran miażdżonych (link). Niedawno w Indiach znaleziono martwych czternastu domowników z poderżniętymi gardłami (link), z kolei dwa lata temu w Australii ujawniono szczegóły największego mordu rodzinnego od czasu rzezi w Hope Forest (1971) – od ciosów nożem zginęło ośmioro dzieci (link).
Po drugie, za strefy, do których można wnosić broń, twórcy propagandówki od EGS uznali budynki wyposażone w uzbrojoną ochronę. Problem w tym, że rola ochroniarza nie należy wcale do łatwych ze względu na przyciągające uwagę umundurowanie. Masowi mordercy eliminują strażników w uniformach w pierwszej kolejności (ostrzelanie gmachu parlamentu w Ottawie [2014], zamach na dyskotekę w Stambule [sylwester 2016/2017]) albo organizują szczegółowy rekonesans jeszcze przed atakiem i dowiadują się, gdzie mogą napotkać opór ze strony gliniarza dorabiającego do emerytury (jatka w bazie Navy Yard [2013], masakra w nocnym klubie dla gejów w Orlando [2016], nieudany zamach na pasaż handlowy w teksańskim Frisco [2018, zobacz tu i tu]). Zaangażowanie ochrony jest zawsze lepsze niż jej deficyt, ale nigdy nie stworzy ona takiej przewagi, jaką gwarantuje anonimowość cywila z bronią palną ukrytą w kaburze pod koszulą.
Trzecia kwestia: według Bloomberga, miasta typu Boston czy San Francisco nie są gun-free zones, bo w teorii lokalne władze wydają pozwolenia na noszenie ukrytej broni w ich granicach. Praktyka przeczy jednak założeniom teoretycznym. Liczba licencjonowanych właścicieli broni krótkiej w obrębie SF wynosi mniej niż dziesięć osób (są to głównie celebryci i przyjaciele szeryfa), natomiast Boston realnie jest jak hawajskie Honolulu – jurysdykcja typu no-issue. Nikt przy zdrowych zmysłach nie zakwalifikuje tych metropolii do grona przyjaznych idei noszenia broni.
Po czwarte wreszcie, definicja, którą posługuje się Lott, wyklucza wojny gangów oraz wszelkie ataki odwetowe z przejeżdżających samochodów (drive-by-shootings). Czym innym jest zorganizowana przestępczość narkotykowa tudzież konflikty uliczne w dzielnicach o złej reputacji z udziałem rywalizujących ze sobą gangów, czym innym zaś zaplanowany z wielotygodniowym lub wielomiesięcznym wyprzedzeniem wybuch przemocy, popełniony z intencją zamordowania jak największej liczby przypadkowych osób w szkole, kościele czy centrum handlowym (sprawcami z grubsza 90 proc. “strzelanin” w USA są czarni i Latynosi – w dużej mierze członkowie gangów bądź młodociani przestępcy). Krótko rzecz ujmując, w statystykach EGS nastąpiło wymieszanie dwóch nieprzystających do siebie subkategorii. Remedium na przemoc, będącą produktem ubocznym drug war czy murzyńskiej gettokultury, różni się systemowo od zapobiegania atakom na “łatwe cele”.